Opis rejsu

Pierwszej Szkoły Pod Żaglami Krzysztofa Baranowskiego
1983/1984

płynącej na Pogorii do Indii i Sri Lanki
„Śladami Starych Kultur”

Gdynia – Gdynia
7 września 1983 – 10 czerwca 1984.

 

 

 

Rozkład dnia na morzu
(system 3-wachtowy)

w czasie roku szkolnego 1983/84 na pokładzie STS Pogoria

00:00 – służbę nawigacyjną rozpoczyna wachta III

04:00 – służbę nawigacyjną kończy wachta III, rozpoczyna wachta I
07:00 – pobudka, gimnastyka poranna
07:30 – śniadanie

08:00 – podniesienie bandery, apel,
              służbę nawigacyjną kończy wachta I, rozpoczyna wachta nauczycielska

08:20 – początek lekcji (6 x 45 min. z przerwami 5 min.)
13:15 – koniec lekcji
              obiad

14:00 – służbę nawigacyjną kończy wachta nauczycielska, rozpoczyna wachta II
14:00 – 16:00 wachta III – nauka własna
                          wachta I – czas wolny

16:00 – służbę nawigacyjną kończy wachta II, rozpoczyna wachta III
16:00 – 18:00 wachta I – nauka własna
                          wachta II – czas wolny

18:00 – służbę nawigacyjną kończy wachta III, rozpoczyna wachta I
18:00 – 20:00 wachta II – nauka własna
                          wachta III – czas wolny

18:30 – kolacja

20:00 – służbę nawigacyjną kończy wachta I, rozpoczyna wachta II

22:00 – cisza nocna

24:00 – służbę nawigacyjną kończy wachta II

Kolejność wacht zmieniała się co 3 miesiące.

  • W czasie rejsu obowiązywała zasada: na morzu dla szkoły nie ma niedziel, świąt, wolnych sobót itp.
    Poza Wigilią, Bożym Narodzeniem, Nowym Rokiem i Niedzielą Wielkanocną nauka na morzu trwała non stop.
    Wolne dni odbierane były w portach.

Wachta kambuzowa
Pracowała codziennie w godz. 06:30 – 21:00.
Składała się z 6 uczniów (po dwóch z każdej wachty nawigacyjnej), którzy:

-  pracowali w kambuzie po kierownictwem kucharza, podawali posiłki
-  sprzątali mesy oraz pozostałe pomieszczenia pod pokładem
-  zwolnieni byli z zajęć szkolnych (bywały wyjątki :) oraz alarmów „do żagli” i „manewry portowe”
-  obowiązek ciszy nocnej mieli od 23:00
-  po służbie spali całą noc bez przerwy, aż do pobudki dnia następnego.

 

Przedmioty
i liczba godzin lekcyjnych
w czasie roku szkolnego 1983/84
na pokładzie STS Pogoria (program II klasy liceum ogólnokształcącego)

1. Język polski              – 148 godz.

2. Język rosyjski           – 80 godz.

3. Język angielski        – 114 godz. (grupa ogólna)
                                        –  92 godz. (grupa zaawansowana)

4. Język niemiecki       – 111 godz.

5. Język francuski        – 98 godz.

6. Historia                     – 86 godz.

7. Geografia                  – 54 godz.

8. Biologia                    – 77 godz. + 22 godz. fakultatywne

9. Chemia                    – 72 godz.

10. Matematyka          – 156 godz.

11. Fizyka                     – 88 godz.

12. Wych. muzyczne   – 24 godz. oraz pozalekcyjna nauka piosenek żeglarskich i gry na gitarze

13. Wych. techniczne – codzienne zajęcia w ramach prac żaglomistrzowskich, bosmańskich, maszynowych
                                          oraz nauka gotowania i obsługi kelnerskiej

14. Wych. fizyczne     – codzienna gimnastyka poranna (30 min.);
                                     – skrócony kurs nurkowania swobodnego (15 godz.);
                                     – rozgrywki sportowe w portach

15. Żeglarstwo          – 23 godziny wykładów teoretycznych
                                     – zajęcia praktyczne w zakresie obsługi żaglowca

 

WAŻNIEJSZE  WYDARZENIA:

Port:     KILONIA (RFN)                                                                       10-14 września 1983

wycieczki:          śluza Holtenau (Kanał Kiloński),
                            Mauzoleum Ofiar Wojen Światowych na Morzu i okręt-muzeum U-Boot U-995 w Laboe,
                            Stacja Ratownictwa Morskiego,
                            Zakłady Przemysłowe Mak,
                            wioska olimpijska

wizyty:                 Liceum miejskie, spotkania w domach prywatnych

gospodarze:     Towarzystwo Niemiecko-Polskie, dr Ronald Reche i p. Wanda Jeż,
                            Towarzystwo Pilotów Kanału Kilońskiego i kpt. Franz Wiest

 

Port:     GREAT YARMOUTH (Wlk. Brytania)                                       19-21 września 1983

wycieczki:          Muzeum Morskie,
                            Muzeum Miejskie,
                            okolice miasta

wizyty:                 liceum miejskie,
                            spotkania w domach prywatnych

gospodarze:     Rada Miejska,
                            Polski Ośrodek Katolicki na Ealingu i p. Albin Tybulewicz

 

Port:     OUISTREHAM (Francja)                                                         23-25 września 1983

wycieczki:         miasta Ouistreham i Caen

wizyty:                jachtklub,
                           Klub Polonii,
                           Ratusz Ouistreham

gospodarze:     Francusko-Polskie Towarzystwo Przyjaźni i p. Janusz Gerij

 

Port:     FOWEY (Wlk. Brytania)                                                          26-28 września 1983

wycieczki:           fabryka kaolinu,
                            przejazd autokarem do Falmouth

wizyty:                 liceum miejskie

gospodarze:     Rady Miejskie Falmouth i Fowey
                            Kapitanaty Portów Falmouth i Fowey

 

Port:     FALMOUTH (Wlk. Brytania)                                        28 września – 3 października 1983

wycieczki:           kopalnia cyny,
                             Aero-Park,
                             doki portowe,
                             Stacja Ratownictwa Morskiego,
                             ogród botaniczny

na pokładzie:     burmistrz miasta Falmouth

wizyty:                  liceum miejskie,
                             Szkoła Kadetów Morskich

gospodarze:      władze Kornwalii,
                             Royal Cornwall Yacht Club i p. John Hick

 

Port:     LIZBONA (Portugalia)                                                            9-10 października 1983

wycieczki:           zwiedzanie miasta

na pokładzie:     ambasador PRL

gospodarze:      ambasada PRL

 

Port:     GIBRALTAR (Wlk. Brytania)                                                   14-15 października 1983

wycieczki:          wejście na Skałę Tarika

gospodarze:     Kapitanat Portu Gibraltar

 

φ = 38°55’N; λ = 002°12’E; Morze Śródziemne                                   18 października 1983
                            opuszczenie wieńca w hołdzie zaginionym
                            marynarzom m/s Kudowa Zdrój i dla s/y Zew Morza

 

Port:     BARCELONA (Hiszpania)                                                       20-23 października 1983

wycieczki:           zwiedzanie indywidualne miasta,
                            mecz F.C.Barcelona – Real Madryt

wizyty:                 przyjęcie w Ratuszu

na pokładzie:    ambasador PRL,

gospodarze:     Rada Miejska,
                           Real Club Marítimo

 

Port:     MARSYLIA (Francja)                                                              25-26 października 1983

wycieczki:           zwiedzanie indywidualne miasta

wizyty:                  liceum miejskie

gospodarze:      Kapitanat Portu Marsylia
                             p. Janusz Gerij

 

Port:     FIUMICINO (Włochy)                                                  31 października – 2 listopada 1983

             RZYM, WATYKAN

wycieczki:          Rzym
                            Watykan: Muzeum Watykańskie, bazylika św. Piotra, Kaplica Sykstyńska

gospodarze:     Dom Pielgrzyma Polskiego
                            Włoska Liga Morska
                            ambasada PRL

             WATYKAN                                                                             3 listopada 1983

wizyty:             audiencja u Jana Pawła II w prywatnych apartamentach papieskich (załoga Pogorii została przyjęta w dwóch turach)
                        spotkanie w ambasadzie PRL

 

Port:     PIREUS (Grecja)                                                                    12-22 listopada 1983

wycieczki:           Korynt i Kanał Koryncki,
                             Agros,
                             Nauplion,
                             Ateny: Akropol, Muzeum Archeologiczne,
                             mecz Ethnikos Pireus – Panathinaikos Ateny (na zaproszenie trenera Jacka Gmocha)

wizyty:                  ambasada PRL,
                             liceum miejskie (Ateny),
                             udział w „Święcie Politechniki”,
                             wieczornica na żaglowcu szkolnym STS Danmark

na pokładzie:    ambasador i konsul PRL,
                            kapitan i oficerowie STS Danmark,
                            trener Kazimierz Górski,
                            trener Jacek Gmoch,
                            wieczór piosenki greckiej

gospodarze:     Grecko-Polskie Przedsiębiorstwo Okrętowe i Handlowe
                            (Hellenic-Polish Shipping and Trading Enterprises Ltd.) i p. Elias Panagakos

 

Wyspy:     DELOS, SANTORINI (Grecja)                                                  23-28 listopada 1983

wycieczki:         zwiedzanie wyspy Delos i Santorini/Thira
                          zajęcia z geografii i historii w terenie:     dzieje Ateńskiego Związku Morskiego (V w p.n.e.),
                                                                                                 wybuch wulkanu na wyspie Thira (ok. 1600 p.n.e.) i jego skutki,
                          nurkowanie

 

Wyspa:     DIA (Grecja)                                                                            28 listopada 1983

zajęcia praktyczne z geografii:            marsz na azymut przez bezludną wyspę Dia, położoną na
                                                                  Morzu Kreteńskim, 7 Mm N od portu w Heraklionie

 

Port:     ZAKROS – reda (Grecja, Kreta)                                               29 listopada 1983

wycieczki:         plantacje owoców cytrusowych

wizyty:               wieczór piosenki greckiej

 

Port:     ALEKSANDRIA (Egipt)                                                           1-7 grudnia 1983

wycieczki:           stanowiska wykopaliskowe Polskiej Misji Archeologicznej,
                             Giza: piramidy, Sfinks,
                             Kair

wizyty:                  zwiedzanie m/s Dymitr Szostakowicz (Odessa),

na pokładzie:     konsul PRL

gospodarze:      Kapitanat Portu Aleksandria,
                             Polska Misja Archeologiczna i doc. dr Mieczysław Rodziewicz,
                             Polskie Linie Oceaniczne i p. Mirosław Hapko

 

Port:     PORT SAID (Egipt)                                                                8-11 grudnia 1983

wycieczki:          port i wejście do Kanału Sueskiego

gospodarze:     Kapitanat Portu Port Said,
                            Zarząd Kanału Sueskiego

 

φ = 21°30’N; λ = 038°33’E; Morze Czerwone                               15 grudnia 1983
                            spotkanie z m/s Eugeniusz Kwiatkowski: wymiana poczty, wizyty kapitanów.

 

φ = 13°42’N; λ = 042°42’E; Morze Czerwone                                20 grudnia 1983
                            spotkanie z m/s Konin: przeładunek żywności przewożonej dla Pogorii do Bombaju.

 

Wyspa: GREAT HANISH (Jemen)                                                     20-22 grudnia 1983

wycieczki:         nurkowanie na rafie koralowej, lekcje praktyczne biologii

 

Port:     ADEN (Jemen Płd.)                                                                24-25 grudnia 1983

wycieczki:          zwiedzanie indywidualne miasta

gospodarze:     Kapitanat Portu Aden

 

φ = 11°09,7’N; λ = 068°24’E; Ocean Indyjski                                  4 stycznia 1984
                               spotkanie z żaglowcem szkolnym Wyższej Szkoły Morskiej z Gdyni STS Dar Młodzieży
                               wizyta delegacji Pierwszej Szkoły Pod Żaglami na pokładzie STS Dar Młodzieży

 

Port:     BOMBAJ (India)                                                                       9-15 stycznia 1984

wycieczki:           Muzeum Księcia Walii,
                            dom Gandhiego,
                            meczet Hadżi Ali,
                            zakłady koncernu Godrej,
                            świątynia na wyspie Elephanta,
                            szkoła kadetów,
                            statki: Jawahar i m/s Wiślica

wizyty:                 siedziba Gubernatora stanu Maharasztra,
                            szkoła tańca indyjskiego,
                            liceum i przedszkole miejskie,
                            wizyta kapitana Pogorii u premiera Rządu Stanowego

na pokładzie:    konsul PRL,
                            przedstawiciele PLO,
                            przedstawiciele PLL LOT

gospodarze:     Gubernator stanu Maharasztra,
                            Khemka & Co. Agencies Pvt. Ltd. (agent PLO)

 

Port:     KOLOMBO (Sri Lanka)                                                           21-26 stycznia 1984

wycieczki:           całodzienna wycieczka do Kandy
                             całodzienna wycieczka do Sigiriya

wizyty:                  liceum miejskie,
                             wieczór muzyki Indii i Cejlonu u p. Anila Ratwatte

na pokładzie:    konsul PRL,
                            przedstawiciele PLO

gospodarze:     Narodowy Komitet UNESCO,
                            Ministerstwo Oświaty Sri Lanki,
                            p. Anil Barnes Ratwatte,
                            Polskie Linie Oceaniczne

 

Archipelag MALEDIWY (Rep. Malediwska)                                         29 stycznia – 20 lutego 1984

wycieczki:            tygodniowy obóz na bezludnej wyspie Weli (atol Ari) – zajęcia z nurkowania,
                             windsurfingu, biologii morza;
                             zwiedzanie Male i pobliskich wysp

wizyty:                  Centrum Młodzieżowe, wyspa Faridou – jeden dzień wśród miejscowej ludności,

na pokładzie:    Thor Heyerdahl                                                             14 lutego 1984
                            pracownicy miejscowej placówki ONZ (UNDP),

gospodarze:     Ministerstwo Oświaty Republiki Malediwskiej,
                            Ministerstwo d.s. Młodzieży Republiki Malediwskiej

 

                        choroba, transport,
                        operacja w Centralnym Szpitalu w Male,
                        odlot do Polski Marka Gatza                                        7-19 lutego 1984

 

φ = 00°00’; λ = 058°10’E; Ocean Indyjski                                         27 lutego 1984
                         przekroczenie równika, chrzest.

 

Port:     VICTORIA (Seszele, wyspa Mahé)                                      29 lutego – 5 marca 1984

wycieczki:           zwiedzanie wyspy Mahé,
                             nurkowanie w rezerwacie podwodnym

wizyty:                 Wyspa Św. Anny (eksperymentalna szkoła-obóz)

gospodarze:      Ministerstwo Edukacji i Informacji Seszeli,
                             Narodowa Rada Sportów,
                             Kapitanat Portu Victoria

 

Atol ALDABRA (Seszele)                                                                    11 marca 1984

wycieczki:          wizyta w Stacji Naukowo-Badawczej ONZ na wyspie Picard
                            zwiedzanie rezerwatu żółwi i ptaków

gospodarze:     Departament Rozwoju Wysp przy Urzędzie Prezydenckim

 

Port:     DURBAN (RPA)                                                                      22-24 marca 1984

wycieczki:         delfinarium,
                           serpentarium,
                           ogród zoologiczny,
                           skansen – wioska Zulusów,
                           Mini-Town

wizyty:               spotkanie w jacht-klubie
                          wizyty w domach prywatnych

gospodarze:   Koło Polskie w Natalu

 

Trawers Przylądka Igielnego                                                  29 marca 1984, godz. 24.00 LT[1]
                              na trawersie (odl. 7 Mm) Kaap Agulhas – Przylądek Igielny, najdalej na południe wysunięty punkt Afryki;
                              jego południk (20°E) uważa się za granicę Oceanu Indyjskiego i Atlantyku

 

Port:     KAPSZTAD (RPA)                                                                  30 marca – 4 kwietnia 1984

wycieczki:           winnice i wytwórnia win Stellenbosh,
                            Góra Stołowa i okolice miasta

wizyty:                 przyjęcie u miejscowej Polonii,
                            spotkanie z merem miasta, Solem Kreinerem

gospodarze:     Zjednoczenie Osadników Polskich w Afryce Południowej,
                            p. Piotr Miszewski i p. Krzysztof Tanewski;
                            Royal Cape Yacht Club i p. Joan Fry
                            ks. Walentyn Tanajew

 

Port:     JAMESTOWN (Wlk. Brytania; Wyspa Św. Heleny)                  15-16 kwietnia 1984

wycieczki:          Longwood House – miejsce ostatniego pobytu i śmierci Napoleona Bonapartego

wizyty:                 liceum miejscowe

gospodarze:     Departament Szkolnictwa przy Gubernatorstwie Kolonii Św. Helena

 

φ = 00°00’; λ = 017°30’W; Ocean Atlantycki                                        24 kwietnia 1984
                            ponowne przekroczenie równika.

 

Port:     HORTA (Portugalia, Azory, wyspa Faial)                                20-21 maja 1984

wycieczki:         indywidualne zwiedzanie miasta

 

Port:     PENZANCE (Wlk. Brytania)                                                    30 maja – 1 czerwca 1984

wycieczki:          autokarem po Kornwalii do przylądka Land’s End
                            Muzeum Ratownictwa Okrętowego

wizyty:                 spotkanie z Lordem Mayorem,
                            towarzyski mecz tenisowy i golfowy w miejscowej szkole

gospodarze:     władze dystryktu Penwith i p. David H. Hosken;
                            Rada Miejska Penzance i p. Tom Hicks,
                            Kapitanat Portu i kpt. Martin Tregoning

 

φ = 50°25’N; λ = 001°02’W; Ocean Atlantycki                          2 czerwca 1984, godz. 09.25 LT
                            spotkanie z H.M.Y. Britannia z brytyjską rodziną królewską na pokładzie;
                            wymiana pozdrowień drogą radiową, salut banderą

 

φ = 50°38,2’N; λ = 000°00’                                                      2 czerwca 1984, godz. 18.15 LT
                            przecięcie południka zerowego.

 

Port:     GDYNIA                                                                     10 czerwca 1984, godz. 11.00 LT

     – Pogoria wpływa w główki basenu jachtowego im. Gen. Mariusza Zaruskiego w Gdyni
     – po zacumowaniu orkiestra reprezentacyjna Marynarki Wojennej gra hymn narodowy
     – kpt. Krzysztof Baranowski składa meldunek Andrzejowi Ornatowi (przewodniczący Komitetu ds. Młodzieży przy URM)
        o pomyślnym zakończeniu rejsu i związanych z nim zadań

na pokładzie:     konferencja prasowa
                             spotkanie z rodzicami, podsumowanie roku szkolnego i przebiegu rejsu

Klub Morski:       spotkanie z rodzicami, rodzinami i sympatykami Pierwszej Szkoły Pod Żaglami
                             wystawa fotografii (ok. 800 zdjęć) Andrzeja Drapelli, obrazujących przebieg rejsu

 

WARSZAWA                                                                                       14 czerwca 1984

Kadra i uczniowie Pierwszje Szkoły Pod Żaglami przyjęci zostali w Ministerstwie Oświaty i Wychowania.
Gospodarzem spotkania był      Bolesław Faron, minister Oswiaty
W spotkaniu uczestniczyli:          Mieczysław F. Rakowski, wicepremier, prezes PZŻ;
                                                         Andrzej Ornat, przewodniczący Komitetu ds. Młodzieży przy URM;
                                                         gen. Jan Czapla, podsekretarz stanu, wiceminister oświaty;
                                                         przedstawiciele prasy i ekipa TVP.
W hallu ministerstwa zainstalowane zostały plansze z fotografiami Andrzeja Drapelli.

 

 

INFORMACJE  DODATKOWE

 

1. SERWIS

  • We wszystkich portach (nawet podczas postojów na redzie) żaglowiec był dostępny do zwiedzania.
    Przez pokład Pogorii przewinęło się w trakcie rejsu ok. 10 tys. zwiedzających.
  • We wszystkich odwiedzanych krajach Pierwsza Szkoła Pod Żaglami proponowała Narodowym Komisjom UNESCO dwa bezpłatne miejsca dla młodzieży w wieku 15-16 lat na najbliższy odcinek rejsu. Jeśli UNESCO nie było zainteresowane ofertą, miejsca były rezerwowane dla młodych ludzi polecanych przez instytucje pełniące rolę gospodarzy w poszczególnych portach.
    Na tej zasadzie w rejsie Pierwszej Szkoły Pod Żaglami uczestniczyło łącznie 10 osób.

 

 

 

  • Na prośbę charytatywnej organizacji pomocy dla Indii „Majtra” (miłość), działającej w Polsce przy Kościele Rzymskokatolickim, z Gdyni do Bombaju popłynęło na Pogorii ok. 300 kg lekarstw, sprzętu medycznego, pomocy szkolnych, środków higieny itp. dla sierocińców misji katolickiej w stanie Maharasztra.
  • W Male (Republika Malediwska), w podziękowaniu za opiekę i pomoc okazaną Markowi Gatzowi podczas jego pobytu w szpitalu, Kapitan Krzysztof Baranowski w imieniu Szkoły Pod Żaglami przekazał Centralnemu Szpitalowi w Male optyczny mikroskop STUDAR (producent: Polskie Zakłady Optyczne, Warszawa) z wyposażenia pracowni biologicznej Szkoły.             Uczniowie Pierwszej Szkoły Pod Żaglami oddali honorowo krew potrzebną dla malediwskich rybaków, którzy ulegli wypadkowi.
  • Z Victorii (Republika Seszeli) Pogoria zabrała na atol Aldabra (ok. 670 Mm) materiały potrzebne dla zbierania wody pitnej dla stacji naukowo-badawczej działającej na wyspie Picard (rezerwat żółwi i ptaków pod opieką ONZ).
  • W portach uczniowie Pierwszej Szkoły Pod Żaglami rozgrywali towarzyskie mecze (siatkówka, piłka nożna) z reprezentacjami odwiedzanych szkół i z miejscowymi drużynami amatorskimi. Spotkania te kończyły się z reguły wzajemnymi odwiedzinami i spotkaniami przy gitarze.
  • Na konferencje prasowe na Pogorii zapraszani byli – oprócz dziennikarzy – przedstawiciele władz portowych, miejskich, stanowych i państwowych.
    Czasem owocowało to w sposób niezwykły, np. zredukowaniem do 650 dolarów opłaty za przejście Kanału Sueskiego.
  • Członkowie załogi Pogorii udzielili kilkudziesięciu wywiadów prasowych, radiowych i telewizyjnych.
  • Sekretariat Pierwszej Szkoły Pod Żaglami (Wojciech Przybyszewski, Kazimierz Robak, przy współpracy Valerie Lintott) przed zawinięciem do każdego portu wysyłał do lokalnych mediów i urzędów pełny zestaw materiałów informacyjnych na temat rejsu i samej Szkoły.
    W Archiwum Pierwszej Szkoły Pod Żaglami jest ok. 60 artykułów na temat Szkoły, które ukazały się w prasie obcojęzycznej i były przedrukami bądź bazowały na naszych tekstach.
  • Przed wypłynięciem, Sekretariat Szkoły wydał broszurę informacyjną w wersji polskiej i angielskiej (odpowiednio: 10 i 20 tys. nakładu); do tego były osobne wkładki informacyjne po niemiecku, francusku, hiszpańsku, portugalsku, włosku i arabsku. Teksty do folderu i wkładek napisał Kazimierz Robak, który z Wojciechem Przybyszewskim opracował całość redakcyjnie. 

 

 

  • Przed zawinięciem do Gdyni, Sekretariat (Wojciech Przybyszewski i Kazimierz Robak, przy współpracy Juliusza Gojło, który zajął się stroną graficzną), wydał broszurę „Szkoła Pod Żaglami – Rejs: Informacja końcowa” dla dziennikarzy zaproszonych na konferencję prasową.
    Teksty napisane zostały w morzu, całość powielono w Kilonii dzięki uprzejmości Towarzystwa Niemiecko-Polskiego kierowanego przez dr Ronalda Reche.
  • Data wpłynięcia do Gdyni i ostateczna liczba przepłyniętych mil morskich została wpisana ręcznie we wszystkich pięćdziesięciu egzemplarzach pierwszego wydania, po zacumowaniu w Basenie im. Gen. Zaruskiego.

 

 

 

2. DOKUMENTACJA FOTOGRAFICZNA

  • Zastępca kapitana, kpt.ż.w. Andrzej Drapella, zorganizował na pokładzie Pogorii pracownię fotograficzną, którą nazwał „Firma Foto-Pstryk”.
    Szef Firmy i pracujący pod jego kierownictwem uczniowie wykonali w czasie rejsu kilka tysięcy zdjęć.
    Otrzymywali je rodzice uczniów, załoga, polska prasa i TV oraz prasa zagraniczna.
  • Podsumowaniem pracy „Firmy Foto-Pstryk” była wystawa ok. 800 fotografii z rejsu, prezentowana m.in. w Klubie Morskim w Gdyni oraz w Ministerstwie Oświaty i Wychowania w Warszawie.

 

3. „Pośrednictwo pocztowe s/y Pogoria

  • W porozumieniu z Wojewódzkim Urzędem Poczt w Gdańsku, podczas całego rejsu Pierwszej Szkoły Pod Żaglami działała na Pogorii placówka pocztowa (oficjalna nazwa: „Pośrednictwo Pocztowe s/y Pogoria”), dysponująca własnym stemplem oraz pieczątkami okolicznościowymi.
    Dzięki niej wszystkie nadawane z pokładu listy można było frankować polskimi znaczkami, co obniżało koszty korespondencji. 

 

 

  • „Pośrednictwo Pocztowe s/y Pogoria” było atrakcją dla filatelistów z kilkudziesięciu krajów, o istnieniu tej placówki pisała filatelistyczna prasa fachowa na całym świecie (w Polsce: Filatelista, nr 5, 15 marca 1984).
  • Listy wysyłane z Pogorii stemplowane były pieczątką  PAQUEBOT, która oznaczała pocztę statkową. Przekazywano je placówkom pocztowym w portach.
    W ten sposób z 23 portów (18 krajów) wyekspediowano 5054 przesyłki listowe, w tym 120 listów poleconych.
  • Dla kolekcjonerów tematyki marynistycznej rarytasem była korespondencja, która dotarła do kraju „podwójną” pocztą statkową: listy ostemplowane przez pocztę Pogorii zostały przekazane placówce pocztowej na Darze Młodzieży podczas spotkania obu żaglowców na Oceanie Indyjskim.
    Datownik obu stempli to 4 stycznia 1984.

 

 

 

  • Ważniejsze wydarzenia na jachcie upamiętniane były okolicznościowymi stemplami wykonanymi przez ucznia Juliusza Gojło z Mrągowa oraz ajenta P.P. – Wojciecha Przybyszewskiego.
  • We wszystkich portach koperty i karty pocztowe ze stemplami Poczty Statkowej były sprzedawane lub ofiarowywane odwiedzającym żaglowiec gościom. 

 

 

 

                                                                                                   Rys. Juliusz Gojło

 

PO REJSIE

 

SPOTKANIA

Przed maturami absolwenci Pierwszej Szkoły Pod Żaglami i kadra spotkali się trzykrotnie.

1. OBÓZ ZIMOWY, CZERCZ koło PIWNICZNEJ, odbył się w czasie przerwy międzysemestralnej w lutym 1985.
Zjawiła się na nim olbrzymia większość uczestników rejsu.
Program obejmował między innymi intensywny kurs narciarski i spotkania z uczniami miejscowych szkół.
Krzysztof Baranowski zrealizował podczas tego spotkania film dokumentalny Jungowie na nartach (TVP – Poltel, 1985).

2. SPOTKANIE W BIELSKU‑BIAŁEJ odbyło się w dniach 7‑9 czerwca 1985 z inicjatywy miejscowego Kuratorium Oświaty i Wychowania. Przybyło 29 uczniów i 5 członków kadry.

Podczas spotkania podzielono wśród uczestników 27‑metrowy wimpel o barwach narodowych, którego każdy milimetr symbolizował jedną milę morską, jaką przebyła podczas rejsu Pogoria.
Absolwenci Pierwszej SzPŻ spotkali się z uczniami szkół w Bielsku‑Białej i Oświęcimiu, a gospodarze zaprosili ich na wycieczkę tzw. pętlą beskidzką.

Uczestnicy spotkania wystosowali list do Prezesa PZŻ, Mieczysława F. Rakowskiego (wówczas: wicepremier, poseł i redaktor naczelny Polityki, ale w ostatnich dwóch latach dekady premier rządu i gensek PZPR), w którym pisali m.in.:

Jako uczniowie liceów ogólnokształcących z całej Polski, którzy w roku szkolnym 1983/84 ukończyli drugą klasę w Szkole Pod Żaglami, zwracamy się z gorącym apelem do Obywatela Prezesa, aby Polski Związek Żeglarski czynił dalsze starania o istnienie tego rodzaju szkoły dla naszych młodszych koleżanek i kolegów. [...]

Chęć dostania się do grona uczniów Szkoły Pod Żaglami zmusiła nas do wzmożonej aktywności oraz pracy nad sobą, i – jak wynika z obserwacji – cechy te mają u nas charakter trwały. Już na początku drogi do Szkoły Pod Żaglami, opiekując się starszymi, przekonaliśmy się, że i my jesteśmy potrzebni, i to konkretnym osobom, że możemy nie tylko brać, ale dawać innym coś z siebie.

My, uczniowie tej niecodziennej Szkoły, zapewniamy, że nigdy nie zapomnimy nauki i przeżyć z całego długiego rejsu, który nie tylko przysporzył chwały polskiej banderze, ale był dla nas prawdziwą kuźnią charakterów, a także uczył miłości do Ojczyzny z dala od jej granic. [...]

W całości list‑apel został opublikowany przez tygodnik Wybrzeże (nr 33) 18 sierpnia 1985.

3. „OLECKO ’86” – tak nazwane spotkanie odbyło się w dniach 13‑15 czerwca 1986.
Przyjechali na nie uczestnicy rejsu „Śladami starych kultur” (SzPŻ, edycja 1983/84), uczestniczki rejsu „Szlakiem wikingów” (patrz: SzPŻ, edycja 1985) i kadra Pogorii.
Na pobliskim jeziorze rozegrano regaty młodzież – kadra, były też pokazy filmów z obu rejsów.
Było to ostatnie zgromadzenie uczestników Pierwszej SzPŻ przed egzaminami do szkół wyższych.

SPOTKANIE CZWARTE odbyło się w Warszawie, w dwudziestą rocznicę wypłynięcia w rejs Pierwszej SzPŻ, w dn. 4‑5 października 2003.
Ilustruje je ostatni rozdział „Albumu rodzinnego” – czwartej części książki Szkoła Kazimierza Robaka (patrz: zakładka tej edycji: GALERIA ’83‑84).

SPOTKANIA KOLEJNE (2005 i 2013) odbywały się z inicjatywy Marka Stryjeckiego na pokładzie jachtów jego firmy Odisej‑Jachting, w rejsach po Adriatyku i portach Dalmacji.

 

EDUKACJA

Z 27 polskich absolwentów Pierwszej SzPŻ, wszyscy mają za sobą studia wyższe.

W lipcu 1986 (a więc w „pierwszym terminie”) na uczelnie dostało się 20 uczestników Pierwszej SzPŻ:

Akademia Medyczna                                                                                            – 5 osób
Oficerska Szkoła Wojsk Lotniczych                                                                  – 1 osoba
Politechniki                                                                                                           – 4 osoby
SGGW                                                                                                                    – 1 osoba
SGPiS i Akademia Ekonomiczna w Krakowie                                               – 2 osoby
Uniwersytety                                                                                                         – 5 osób
Wyższa Szkoła Morska                                                                                       – 1 osoba
Państwowy Moskiewski Instytut Stosunków Międzynarodowych
(MGIMO – Московский Государственный Институт
Международных Отношений)                                                                         – 1 osoba

Z gości zagranicznych:
Szymon Meysztowicz, który płynął na całej trasie, po powrocie do Australii ukończył wydziały: rolniczy na University of Melbourne (1987‑1991) i inżynierii mechanicznej na Swinburne University of Technology (1992‑1995). Obecnie (2014) mieszka i pracuje w Melbourne, Australia.
Rodzeństwo Ansorge z Anglii uczestniczyło w rejsie od Falmouth do Durbanu. Po powrocie:
  Christian Ansorge ukończył studia na Wydziale Morskim University of Devon w Plymouth (Wlk. Brytania) ze stopniem BSc;
               przez kilka lat pływał jako kapitan statków dostawczych, obecnie (2014) jest właścicielem firmy w Kapsztadzie, RPA.
  Isabelle Ansorge ukończyła studia na Wydziale Oceanografii University of Devon w Plymouth (Wlk. Brytania).
               Obecnie (2014), ze stopniem PhD, jest profesorem wydziału oceanografii University of Cape Town w Rondebosch, RPA.

 

BIBLIO‑ i FILMOGRAFIA

PUBLIKACJE KSIĄŻKOWE na temat Pierwszej SzPŻ (w porządku chronologicznym):

  • Nawrocki, Sergiusz. Byłem Kaczorem. Szczecin, Glob, 1985.
  • Baranowski, Krzysztof. Szkoła pod żaglami. Warszawa, Iskry, 1987.
  • Czajewski, Jacek. Szkoła pod żaglami. Szczecin, KAW, 1988.
  • Robak, Kazimierz (faktografia Wojciech Przybyszewski). Szkoła. Rover Press 1995.
    Dostępna obecnie jedynie w wersji elektronicznej jako Szkoła.pdf.Tampa, Wyd. KR, 2005.

Obszerny opis przygotowań i rejsu Pierwszej SzPŻ znajduje się również w kilku rozdziałach książki:

        Baranowski, Krzysztof. Samotny żeglarz. Warszawa, IPS, 1995.

Mimo zaawansowanych prac przygotowawczych nie został (niestety) wydany album fotograficzny Krzysztofa Baranowskiego i Andrzeja Drapelli Szkoła Pod Żaglami, złożony w 1985 roku w wydawnictwie „Polonia”.

 

ARTUKUŁY PRASOWE

  • Archiwum Sekretariatu Pierwszej SzPŻ zgromadziło ponad 400 wycinków prasowych, w tym ok. 350 w języku polskim.
  • W kraju informacje i artykuły na temat Pierwszej SzPŻ w czasie trwania rejsu zamieszczały regularnie: Gazeta Krakowska, Kurier Lubelski, Kurier Podlaski, Kurier Polski, Morze, Przegląd Tygodniowy, Sztandar Młodych, Wybrzeże, Żagle, a także: biuletyn polonijny Krajowa Agencja Informacyjna P.A., cotygodniowy serwis prasowy Agencji „Presspol” oraz Almanach Polonii.
  • Większość materiałów dotyczących Pierwszej SzPŻ (dokumenty, komplet wycinków prasowych, reprodukcje stron dzienników jachtowych i dziennika lekcyjnego) zebrana została przez Wojciecha Przybyszewskiego i wydana przez niego własnym sumptem w pięciu czterowoluminowych kompletach opatrzonych tytułem Z archiwum Szkoły Pod Żaglami.
    Dwa trafiły do zbiorów muzealnych: do Centralnego Muzeum Morskiego w Gdyni i do Muzeum Sportu w Warszawie. Pozostałe znajdują się w posiadaniu: Kapitana, Sekretarza Pierwszej SzPŻ i autora zbioru.

 

MATERIAŁY ARCHIWALNE znajdują się w prywatnych zbiorach uczestników rejsu Pierwszej SzPŻ i ich rodzin.

  • Obszerną dokumentację (wycinki prasowe, listy, fotografie, dokumenty, druki ulotne) oprawioną w cztery tomy in folio, zgromadziła rodzina pp. Majtyków z Kęt
  • Podobny album sporządzili pp. Krawczykowie z Kłodzka.
  • W posiadaniu uczniów są oryginały pamiętników, prowadzonych podczas rejsu. Duża część tych zapisków cytowana jest w drugiej części książki Szkoła Kazimierza Robaka.
  • Księga Pamiątkowa STS Pogoria obejmująca lata rejsu Pierwszej SzPŻ znajduje się w dyspozycji armatora żaglowca – STA-P.
    Dziennik Lekcyjny przechowywany był (informacja z roku 1989) w archiwum Zespołu Szkół Ogólnokształcących (Dla Dzieci Obywateli Polskich Przebywających Za Granicą) w Warszawie, ul. Tyniecka 2.
    Archiwum Sekretariatu Pierwszej SzPŻ ma kopie tych dokumentów.
  • W archiwum sekretariatu Pierwszej SzPŻ znajdują się taśmy z nagraniami wywiadów radiowych i telewizyjnych, transmitowanych m.in. przez BBC, TVP, Polskie Radio (Muzyka i Aktualności, Zapraszamy do Trójki), Rozgłośnię Harcerską oraz ścieżki dźwiękowe filmów: Gdynia‑RadioSzkoła pod żaglami.

 

FILMY na temat Pierwszej SzPŻ:

  • Impuls
    reż. Andrzej Radomiński (emisja TV: 1982?)
  • Egzamin
    reż. Cezary Pawłowski; TV, 1983;
  • Szkoła pod żaglami
    scen. i reż. Krzysztof Baranowski; zdjęcia: Jan Muszyński; czas: 45:56; TVP – Poltel, emisja: 26 grudnia 1984;
  • Gdynia‑Radio
    reż. Janusz Cieliszak, TVP – Poltel, emisja: 24 grudnia 1985;
  • Monotonia oceanu [tytuł roboczy: Długi rejs; o odcinku Wyspa Św. Heleny – Azory],
    reż. Janusz Cieliszak, TVP – Poltel, emisja: 1985;
  • Eksperyment UNESCO
    reż. Janusz Cieliszak (odrzucony w TVP po pierwszej kolaudacji);
  • Jungowie na nartach
    scen. i reż. Krzysztof Baranowski; zdjęcia: Jan Muszyński; czas: 20:00; TVP – Poltel, 1985.
  • Pogoria i członkowie załogi rejsu Pierwszej SzPŻ pojawiają się w tle 11 filmów Krzysztofa Baranowskiego (zdjęcia: Jan Muszyński; TVP – Poltel, 1985), wyświetlanych jako serial „Królowie mórz”: Żeglarze znad Nilu, Hindusi, Fenicjanie, Kreteńczycy, Grecy, Rzymianie, Wikingowie, Portugalczycy, Rybacy z Malediwów, Admirał Oceanu, Odyseusze.
  • Ponad 9 godzin materiału nagranego na kasetach VHS, w tym całość wizyty w apartamentach Jana Pawła II, znajduje się w archiwum domowym Marka Stryjeckiego – autora nagrania.

 

PRACE AKADEMICKIE, w których Pierwsza SzPŻ jest tematem lub wątkiem (układ alfabetyczny):

  • Kasperek, Izabela. Wychowanie morskie na podstawie rejsu Szkoły Pod Żaglami „Śladami starych kultur” w roku szkolnym 1983/84.
    Praca magisterska; promotor: prof. zw. dr hab. Stanisław Kawula. Uniwersytet Warmińsko-Mazurski, Wydział Pedagogiki i Wychowania Artystycznego, Instytut Nauk Pedagogicznych i Społecznych, Katedra Pedagogiki Społecznej, 2003.
  • Kruk, Martyna. Szkoła pod Żaglami – idea i realizacja.
    Praca magisterska; promotor: prof. dr hab. Jan Piskurewicz. Uniwersytet Kard. Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, Wydział Nauk Pedagogicznych, 2009.
  • Miłto, Joanna. „Sam pod gwiazdami” – jeden rejs, cztery książki. Literackie relacje Krzysztofa Baranowskiego.
    Praca magisterska; promotor: prof. dr hab. Krystyna Turo. Instytut Filologii Polskiej wydziału Filologiczno-Historycznego Uniwersytetu Gdańskiego, 2000.
  • Mleczko, Magdalena. Trzy szkice do monografii życia, działalności sportowej i twórczości Krzysztofa Baranowskiego – żeglarza i pisarza. [zawiera kilka akapitów na temat Szkoły Pod Żaglami].
    Praca magisterska; promotor: prof. dr hab. Andrzej Matuszyk. Akademia Wychowania Fizycznego im. Bronisława Czecha w Krakowie, wydział Wychowania Fizycznego, kierunek Turystyka i Rekreacja, Instytut Turystyki, zakład Alpinizmu i Turystyki Kwalifikowanej, 2003.
  • Stankiewicz, Mariola. Rola żaglowca szkolnego „Pogoria” w realizacji programu wychowania pod żaglami.
    Praca licencjacka; promotor: dr Bogdan Olszewski. Europejska Szkoła Hotelarstwa, Turystyki i Przedsiębiorczości, Szkoła Wyższa w Sopocie, kierunek Wychowania Fizycznego, 2007.

Elektroniczne wersje powyższych prac znajdują się w archiwum Sekretariatu Pierwszej SzPŻ.

 

Źródło informacji:
Robak. Kazimierz. Szkoła.pdf. Cz. III – Daty, liczby, fakty. Tampa, KR, 2005.

 

 

wstecz

  • GŁÓWNI PARTNERZY POLSKO-ROSYJSKIEJ SZKOŁY POD ŻAGLAMI:
  • WSPIERAJĄ NAS:

     

  • PATRONUJĄ NAM:
  • PATRONAT EDUKACYJNY:

Copyright © 2024 szkolapodzaglami.com.pl Projekt i wykonanie: artneo.pl